Ivan Ivković
Trag&RazvojEN 12004 Lepkovi za pločice – Zahtevi, vrednovanje usaglašenosti, klasifikacija i označavanje
- Cementne lepkove za postavljanje pločica spolja i unutra, na zidovima i podovima - predstavljaju smešu hidrauličkih vetiva, agregata i organskih dodataka koji se priprema dodavanjem vode ili tečnog dodatka i mešanjem,
- Disperzione lepkove za lepljenje pločica u unutrašnjosti objekata - pripremljena smeša organskog veziva, filera i dodataka u obliku paste i
- Lepkovi na bazi reakcionih smola za unutrašnju instalaciju pločica, na zidovima i podovima - smeša (jedna ili više komponenti) sintetičkih veziva, mineralnih filera i organskih aditiva koji očvršćavaju/vezuju hemijskom reakcijom.
Predmet ovog standarda su vrste proizvoda, radne metode za ispitivanje svojstava i primena lepkove za keramičke pločice: performanse lepkova za keramičke pločice, pripadajuće metode ispitivanja, procena i verifikacija postojanosti performansi (AVCP), kao i klasifikacija, označavanje i obeležavanje lepkova za keramičke pločice [1].
Definicije pojmova [1]
- Maturing time, bukvalan prevod bi glasio "vreme sazrevanja" a slobodnim rečima objašnjenje bi bilo: vreme za koje dese fizičko-hemijske reakcije u zamešanoj masi lepka od trenutka mešanja nakon kog se lepak može koristiti i ugrađivati.
- Pot-life - vreme upotrebljivosti zamešanog materijala tj. vremnski period od trenutka umešavanja u kome se zamešani proizvod može koristiti bez negativnih posledica.
- Open time - otvoreno vreme - vremenski period u kom pločica mora biti zalepljena jer nakon isteka tog vremena kreće sušenje lepka.
- Wetting capability - sposobnost pokrivanja pločice - mera sposobnosti nazubljenom gletericom nanetog sloja lepka da pokrije pločicu.
- Slip - klizanje - kretanje pločice naniže po sloju lepka nanetog nazubljenom gletericom na vertikalnu površinu.
Podela lepkova za keramičke pločice
Tri osnovna tipa lepkova za keramičke pločice su:
- Cementni lepkovi - oznaka C,
- Disperzioni lepkovi - oznaka D i
- Lepkovi na bazi reakcionih smola R.
Svaki od ovih tipova može imati različite klase koje su u korelaciji sa karakteristikama lepkova:
- 1 - lepak osnovnih karakteristika,
- 2 - lepak poboljšane adhezije (ispunjava zahteve dodatnih karakteristika definisanih standardom)
- F - brzovezujući lepak,
- T - lepak smanjenog klizanja,
- E - lepak dužeg otvorenog vremena
- S1 - deformabilni lepak iliti lepak koji trpi određen stepen deformacija i
- S2 - jako deformabilni lepak iliti lepak otporan na viši stepen deformacija.
Primeri klasifikacije i označavanja lepkova za keramičke pločice
- C 1E Cementi lepak za keramičke pločice normalnog vezivanja i produženog otvorenog vremena,
- C 1FT Brzovezujući cementni lepak smanjenog klizanja,
- C 2TE Cementni lepak poboljšane adhezije smanjenog klizanja i produženog otvorenog vremena,
- C 2TES1 Poboljšan, deformabilni, cementni lepak smanjenog klizanja i produženog otvorenog vremena,
- D 2 Poboljšan disperzioni lepak,
- R 1T Lepak na bazi reakcionih smola smanjenog klizanja,
- ...
Performanse lepkova za keramiku
Standardom su definisane osnovne, opcione i napredne karakteristike lepkova.
Osnovne karakteristike lepka normalne brzine vezivanja obuhvataju zahteve inicijalne adhezije, adhezije nakon negovanja u vodi, adhezije nakon starenja na povišenoj temperaturi (70 °C), adhezije nakon ciklusa smrzavanja i odmrzavanja i adhezija "otvoreno vreme" - adhezija na uzorku koji je zalepljen 20 minuta nakon nanošenja lepka. Ukoliko se radi o brzovezujućem cementnom lepku svi zahtevi su isti, osim što se ispituje adhezija na uzorku ugrađenom nakon 10 minuta za otvoreno vreme i rana adhezija nakon maksimalno 6 sati.
Opcione karakteristike su klizanje (T), produženo otovreno vreme (E) i deformabilnost (S1 ili S2).
Napredne karakteristike lepkova su definisane za iste parametre kao i osnovne ali se razlikuju zahtevi. Ukoliko cementni lepak zadovoljava ove karakteristike onda pripada klasi C2 lepkova. Takođe, postoji i opcija C2F brzovezujući cementni lepak poboljšanih karakteristika.
Na sličan način su definisane i karakteristike disperzionih i lepkova na bazi reakcionih smola.
Deklaracija o performansama i CE znak
Ukoliko proizvođač lepkova razvije, klasifikuje i proizvodi lepka za keramiku u skladu sa navedenim smernicama u standaru EN 12004 Zahtevi, vrednovanje usaglašenosti, klasifikacija i označavanje može izraditi Deklaraciju o performansama proizvoda i na osnovu nje postaviti odgovarajuću CE oznaku na ambalažu proizvoda.
Deklaracija o performansama sadrži sve potrebne tehničke podatke o proizvodu: jedinstvenu oznaku koja bi trebalo da bude karakteristična za taj proizvod, naziv, upotrebu, naziv proizvođača, oznaku akreditovanog tela koje je izvršilo proveru sistema i/ili inicijalno testiranje tipa proizvoda, navedene karakteristike koje zadovoljava predmetni lepka za keramičke pločice a po specifikaciji navedenoj u Aneksu pomenutog standarda.
- Kao i svaki dugi standard i ovaj se može primeniti samo ukoliko je predmet ispitivanja proizvod koji je pravilno kreiran, pripremljen i upotrebljen,
- Uzeti u obzir karakteristike klimatskih i drugih uslova na mestu u gradnje i prilagoditi izbor lepka,
- Standardom nije pokriven odnos između performansi i izmenjenih uslova na terenu - standard pokriva standardne laboratorijske uslove,
- Proizvođač treba da pruži informacije o upotrebi proizvoda i ispravnim uslovima upotrebe,
- Arhitekta/projektant mora da proceni uslove koji će biti prisutni na mestu ugradnje lepka u da u skladu sa tim izabere tj. predloži odgovarajući tip uzimajući u obzir sve potencijalne rizike.
- Standard, kao i većina drugih sličnih standarda, ne sadrži kriterijume ili preporuke za dizajn i ugradnju keramičke pločice.
- Lepkovi za keramičke pločice mogu se koristiti i za druge vrste pločica (prirodni i veštački kamen itd), ako ne utiču negativno na ove materijale.
Izvori
- SRPS EN 12004-1:2017 Lepkovi za pločice – Deo 1: Zahtevi, vrednovanje usaglašenosti, klasifikacija i označavanje, https://iss.rs/sr_Cyrl/project/show/iss:proj:54303, 11.04.2021.
- European standardsfor tile adhesives, http://celluloseether.com/wp-content/uploads/2017/10/European-standards-for-tile-adhesives.pdf , 11.04.2021.
- Improving the quality of building materials – international norms for tile adhesives & grouts, https://www.dow.com/content/dam/dcc/documents/en-us/tech-art/840/840-02001-01-techline-9-improving-the-quality-of-building-materials-international-norms-for-tile-adhesives-and-grouts.pdf , 11.04.2021.
Vaš komentar